Ngành hóa trang điện ảnh Việt Nam đang phải đối mặt với một số thách thức, bao gồm thiếu người có trình độ, chi phí vật liệu cao và thiếu tiêu chuẩn chuyên nghiệp. Là khâu quan trọng trong tạo hình nhân vật, nhưng các chuyên gia trang điểm phim Việt chủ yếu là những người có kinh nghiệm, tay nghề lâu năm chứ không được đào tạo bài bản.

Bộ phim "Tấm Cám: Chuyện Chưa Kể" ăn khách nhưng lại trở thành tâm điểm tranh cãi trong khâu hóa trang nhân vật. Ngoài tể tướng do NSƯT Hữu Châu thủ vai được đánh giá là hóa trang thành công, các nhân vật Tấm, Cám, dì ghẻ đều không đạt yêu cầu trong mắt người xem. Tấm trông già hơn dì ghẻ, còn nhân vật dì ghẻ được hóa trang trẻ trung như chị em Tấm và Cám. Cách trang điểm đóng khung tính cách nhân vật, làm nổi bật nét mặt hiền và ác rõ ràng giống như chiếc mặt nạ làm hạn chế biểu cảm của diễn viên.

Nhiệm vụ của chuyên gia hóa trang là "phù phép" sao cho hình dạng của diễn viên thay đổi cho giống với thiết kế nhân vật. Cái khó của hóa trang nhân vật trong phim là sự liên tục hoàn hảo từng khung hình. Điều này có nghĩa là trong cảnh ngày hôm sau, họ sẽ cần trông y hệt như ngày quay hôm trước. Tóm lại, tạo hình thể nhân vật chân thực nhất là việc của nhân viên hóa trang, còn tạo tâm hồn nhân vật là trách nhiệm của diễn viên.

Quay phim ở nước ngoài thường sẽ tách riêng bộ phận hóa trang chuyên nghiệp bao gồm các chuyên gia dày dặn kinh nghiệm, trong khi ở Việt Nam nhiều ê-kíp kết hợp các bộ phận này lại với nhau, trộn lẫn công việc với nhau.

Ngành công nghiệp này có rất nhiều nghệ sĩ trang điểm giàu kinh nghiệm, những người đã làm việc trong ngành nhiều năm cùng với những người mới đến. Những người sau này chủ yếu là những người trẻ tuổi với sự nghiệp có vẻ tự phát và họ chỉ là những chuyên gia trang điểm cô dâu hoặc làm tóc trước đó. Thế Vinh, một chuyên viên hóa trang có gần 20 năm trong nghề, tham gia vô số phim như: "Áo lụa Hà Đông", "Nữ võ sĩ", "Những thiên thần nhỏ", "Mắt lụa", "Kẻ thù giấu mặt", "Những bà bầu hành động",… nhìn nhận hóa trang không phải chỉ trang điểm đơn giản, nó là môn nghệ thuật đòi hỏi có năng khiếu, trình độ hiểu biết, sự tìm tòi, kiên nhẫn của một nghệ sĩ hóa trang và còn phải cập nhật kiến thức hằng ngày.

"Một số bạn trẻ chỉ mới học trang điểm ở các trung tâm dạy nghề rồi ra làm nghề hóa trang sẽ không xử lý được tình huống của nhân vật, như tạo vết thương, vết sẹo… Còn trang điểm mặt cho diễn viên thì trông như hề. Đôi lúc, do thiếu hiểu biết, họ xử lý hiệu ứng bằng những nguyên liệu hóa chất thiếu an toàn, ảnh hưởng đến sức khỏe diễn viên" - Thế Vinh cho biết.

Từ những bình luận trên trang mạng xã hội Facebook về hóa trang nhân vật của bộ phim "Tấm Cám: Chuyện chưa kể" cho thấy khán giả không chỉ quan tâm đến diễn xuất của diễn viên, kịch bản mà còn bắt đầu "soi" nhiều ở các khâu khác như kỹ xảo, hóa trang.

Sự bùng nổ gần đây của ngành công nghiệp điện ảnh Việt Nam đã dẫn đến nhu cầu về các nhóm hóa trang chuyên nghiệp tăng cao. Nhà sản xuất Jenni Trang Le đề cập đến việc điều này sau đó đã tạo ra một thị trường sôi động buộc các nghệ sĩ hóa trang phải tiếp tục nâng cao kỹ năng của họ như thế nào. Theo Jenni Trang Lê, phim "Tấm Cám: Chuyện chưa kể" bị khán giả soi chi tiết như thế là tín hiệu tốt. Khán giả bắt đầu quan tâm đến hóa trang nhân vật chứ không như trước đây. Sự thay đổi này góp phần khiến người làm nghề phải lắng nghe, rút kinh nghiệm để làm tốt hơn.

Những địa chỉ uy tín có khóa học hóa trang chuyên nghiệp

Nhiều phim Việt không có đội hóa trang quy mô. Chỉ khi họ làm việc với một nhân vật có thiết kế đặc biệt, họ mới bộc lộ năng lực hạn chế và không thể làm toát lên được quy mô nội dung bộ phim. Việc hóa trang ở Việt Nam chưa theo kịp sự phát triển của điện ảnh, một thực tế mà nhiều người trong ngành cũng thừa nhận.

"Bậc thầy hóa trang" Xuân Chính, có 57 năm kinh nghiệm, trăn trở: "Việt Nam chưa có trường đào tạo chuyên sâu về hóa trang. Cách đây 8 năm, tôi có mở khóa cao đẳng ngành này, dạy 12 em. Sau khóa này, lẽ ra, lãnh đạo trường phải mở thêm khóa đại học nhưng không có. Kể cả cao đẳng hóa trang cũng duy trì một khóa rồi chấm dứt! Những tiết học ít ỏi trong các trường hiện nay hay các trung tâm đào tạo diễn viên, nghệ sĩ chẳng thể đủ để cho ra một người hóa trang chuyên nghiệp. Dừng đào tạo, học tập là thụt lùi so với sự phát triển của thế giới".

Ngày nay, không khó để đặt mua nguyên liệu trang điểm từ nước ngoài. Nhưng sẽ rất khó phát triển nghề nghiệp nếu không được đào tạo bài bản. Gần đây, nhiều bộ phim do đạo diễn Việt kiều và nhà sản xuất Việt kiều hợp tác sản xuất đã mời chuyên gia trang điểm cũng là Việt kiều hoặc người nước ngoài tham gia đoàn phim. Các nhân viên hóa trang Việt Nam được mời hỗ trợ có cơ hội học hỏi kinh nghiệm và nâng cao tay nghề hóa trang chuyên nghiệp trong nước.

Ngoài ra, một số trung tâm đào tạo trang điểm và hóa trang chuyên nghiệp cũng đã bắt đầu chú trọng phát triển các khóa học hóa trang chuyên nghiệp bài bản hơn. Đây là tín hiệu đáng mừng cho nguồn nhân lực sắp tới của ngành này, tuy nhiên cần phát triển và kêu gọi hơn nữa những bạn trẻ có đam mê nhưng chưa thực sự biết đến nhiều về hóa trang chuyên nghiệp.